Μια ερώτηση που απασχολεί πολλούς γονείς είναι αν χρειάζεται το παιδί τους να παρακολουθήσει συνεδρίες λογοθεραπείας. Εάν ο γονιός υποψιάζεται ότι το παιδί του δυσκολεύεται στην ομιλία ή στην επικοινωνία, τότε καλό θα ήταν να επισκεφτεί κάποιον λογοθεραπευτή ώστε να γίνει μια λογοθεραπευτική αξιολόγηση. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση θα εξασφαλίσουν την φυσιολογική ανάπτυξη της ομιλίας και επικοινωνίας ώστε να αποφευχθούν τυχόν δυσκολίες στο σχολείο.
Πότε να συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή;
Βρεφική ηλικία 0-12 μηνών:
Τα μωρά ξεκινούν να επαναλαμβάνουν συλλαβές, το λεγόμενο βάβισμα, γύρω στους 6 με 8 μήνες. Το βάβισμα αποτελεί το αρχικό στάδιο της ανάπτυξης της ομιλίας. Εάν ένα παιδί δεν έχει εμφανίσει βάβισμα μέχρι τους 12 μήνες οι γονείς πρέπει να αναλογιστούν την πιθανότητα μιας αξιολόγησης.
Οι γονείς θα πρέπει να συμβουλευτούν ειδικό εάν το μωρό τους :
- Δεν ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος,
- Δεν δείχνει σημάδια επικοινωνίας
- Δεν έχει βλεμματική επαφή
- Δεν ανταποκρίνεται στο όνομα του
- Δεν μιμείται ήχους
- Δεν χαμογελάει όταν του μιλάνε
Ηλικία 2-3 ετών:
Είναι πολύ φυσιολογικό τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία να παρουσιάζουν δυσκολίες στην άρθρωση και ομιλία. Θεωρούνται φυσιολογικές φωνολογικές διεργασίες οι οποίες θα υποχωρήσουν όσο το παιδί μεγαλώνει και κατακτά τα αντίστοιχα για την ηλικία του φωνήματα. Παρ’όλα αυτά, τα παιδιά στην ηλικία των 4 χρόνων πρέπει να γίνονται κατανοητά από τους γύρω τους και να προφέρουν σωστά όλα τα σύμφωνα πλην του -ρ (η ηλικία κατάκτησης είναι 5 χρονών). Σε αυτήν την ηλικία τα παιδιά χρησιμοποιούν 2 με 3 λέξεις στις προτάσεις τους και συμβαίνει ραγδαία ανάπτυξη λεξιλογίου. Οι γονείς πρέπει να παρέχουν άπλετα ερεθίσματα και ευκαιρίες για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των παιδιών τους.
Συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή εάν:
- Η ομιλία του παιδιού είναι ακατάληπτη για το εξω-οικογενιακό του περιβάλλον
- δεν κατανοεί απλές οδηγίες
- Χρησιμοποιεί περιορισμένο λεξιλόγιο πχ λιγότερες από 50 λέξεις
- Δεν απαντάει σε ερωτήσεις
- Δεν χρησιμοποιεί σωστά τα φωνήεντα
- Δεν εκφράζει τις ανάγκες του λεκτικά
- Δεν χρησιμοποιεί φράσεις 3-4 λέξεων
- Δεν δείχνει εικόνες σε βιβλίο όταν του το ζητάτε
Ηλικία 3-4 ετών:
Το παιδί σε αυτήν την ηλικία χρησιμοποιεί προτάσεις με σωστή σύνταξη, σωστή χρήση χρόνων και γενών αν και κάποια λάθη μπορεί να επιμείνουν. Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις και χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις. Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά είναι σε θέση να λάβουν μέρος σε συζητήσεις και χρησιμοποιούν ρήματα και ουσιαστικά στη σωστή μορφή. Η ομιλία πρέπει να είναι καταληπτή από τους ξένους 80%.
Επικοινωνήστε με έναν λογοθεραπευτή εάν:
- Το παιδί έχει εκφραστικό λεξιλόγιο λιγότερο από 800 λέξεις
- Το αντιληπτικό λεξιλόγιο είναι λιγότερο από 1200 λέξεις
- Κάνει πολλά γραμματικά και συντακτικά λάθη
- Δεν εκφράζει τις ανάγκες και τα συναισθήματα του
- Δεν κάνει ερωτήσεις και δεν ζητά λεπτομέρειες
Ηλικία 4-5 ετών:
Ξεκινώντας το σχολείο τα παιδιά χρησιμοποιούν γραμματικά σωστές προτάσεις και κατανοούν σύνθετες ερωτήσεις. Η ομιλία γίνεται καταληπτή από το εξω-οικογενειακό περιβάλλον και το παιδί προφέρει με ακρίβεια 90% τα σύμφωνα. Επίσης, είναι σε θέση να διηγηθεί ιστορίες και εμπειρίες από το σχολείο, πάρτυ κτλ.
Συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή εάν:
- Το παιδί δεν χρησιμοποιεί σωστές γραμματικές και συντακτικές δομές
- Η ομιλία είναι ακατάληπτη
- Δεν χρησιμοποεί 4 εώς 8 λέξεις στις προτάσεις
- Δεν κατανοεί ιστορίες και δεν μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις
- Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο λιγότερο από 900 λέξεις
Επίσης οι εξής συμπεριφορές κρίνουν απαραίτητη την λογοθεραπευτική αξιολόγηση:
- Ηχολαλία (επαναλαμβάνει ερωτήσεις και λέξεις)
- Δυσκολία στην επικοινωνία με την οικογένεια και έλλειψη βλεμματικής επαφής
- Ενασχόληση με αντικείμενα και παιχνίδια με στερεοτυπικό τρόπο (βάζει στη σειρά τα τουβλάκια, παίζει μόνο με τις ρόδες των αυτοκινήτων κτλ)
- Με την έναρξη του τραυλισμού δεν υποχωρούν τα σημάδια μετά από 3 μήνες
Ιωάννα Πιερράτου, BSc, MSc Λογοθεραπεύτρια
Βιβλιογραφία
https://www.selle.gr/parents.php
Paul R., (2007). Language Disorders from Infancy through adolescence: Assessment and intervention, Third Edition.
Lynn W., McLeod S., McCauley R., (2010). Interventions for Speech Sound Disorders in Children.